L’inno Akathistos è uno tra i più famosi inni che la Chiesa Orientale dedica alla Theotokos (Genitrice di Dio). Quest'inno liturgico del secolo V, che fu e resta il modello di molte composizioni innografiche e litaniche, antiche e recenti, viene recitato nelle Chiese Italo-Albanesi nei Venerdì di Quaresima, con solennità il 5°.
|
To prostachtèn mistikòs lavòn en gnòsi en ti skinì tu Iosìf spudhì epèsti o Asòmatos lègon ti Apirogàmo: O klìnas ti katavàsi tus uranùs chorìte analliòtos òlos en sì; òn ke vlèpon en mìtra su lavònda dhùlu morfìn, exìstame kravgàzon si: Chère, Nìmfi anìmfefte. |
Si mori vesh porosinë e perëndishme, Ëngjëlli zbriti në banesën e Josefit, dhe ia pruri Marisë mënjëherë lajmën. E epi me bashkëzbritjen qiellin mbi dhe, kur hyri i pandryshuar në gjirin tënd, dhe atë kur e shoh me sy, të mishëruar si rob, çuditem dhe të thërres me zë: Gëzohu, nuse e panusësuar. |
Quando l’Angelo seppe la missione arcana si recò subito alla casa di Giuseppe e alla Vergine disse: “In te si racchiude Colui che, discendendo, fa abbassare i cieli e resta immutato. Io vedendolo prendere forma di servo nel tuo seno, estatico, esclamo a Te: Salve, o Sposa inviolata!”. |
|
Stanza e parë. Ëngjëlli kryetar u dërgua prej qiellit, që t’i thotë Virgjëreshës: “Gëzohu!”. Dhe kur të pa që u mishërove bashkë me zërin ëngjëllor, çuditej dhe qëndronte, tue i thirrur kështu: Gëzohu ti, me anën e së cilës do të shkëlqenjë gazi; gëzohu ti, me anën e së cilës do të humbasë mallkimi. Gëzohu, o ndjellje e Adamit të rënë; gëzohu, o çpërblim i loteve të Evës. Gëzohu, o lartësirë, ku mendjet njerëzore nuk arrijnë dot; gëzohu, o thellësirë, ku sytë e Ëngjëjve nuk shikojnë dot. Gëzohu, se je froni i Mbretit; gëzohu, se e mban atë, që i mban të gjitha. Gëzohu, o yll, që siell diellin; gëzohu, o Nënë, që mishëron Perëndinë. Gëzohu ti, me anën e së cilës përsëritet natyra; gëzohu ti, me anën e së cilës foshnjërohet Krijetari. Gëzohu, nuse e panusëruar. Tue parë veten të kulluar e Shenjta, i thotë me guxim Gabrielit: Lajma jote e çudiçime më duket e pabesuarshme për shpirtin. Se qysh po flet për një foshnjëlindje të pafarëshme, tue thirrur: Alliluia.
Tue kërkuar të mësonjë dijë të paditur, Virgjëresha i thërriti meshëtarit: “Si është e mundur që të lindë një bir prej një gjiri virgjëror? Thuajmë.”. Dhe ai i tha me frikë tue thirrur kështu: Gëzohu, o nisjatore e një këshille të fshehtë; gëzohu, o besë e atyre, që falen në heshtje. Gëzohu, o parëthënje e çudivet të Krishtit; gëzohu, o nisje e doktrinavet të tij. Gëzohu, o shkallë qiellore, me të cilën zbriti Perëndia; gëzohu, o urë, që shpie prej dheut në qiell. Gëzohu ti, që kapërcen dijën e të urtëvet; gëzohu ti, që ndriçon mëndjen e besnikëvet. Gëzohu, o çudi e shumëfamëshme e Ëngjëjvet; gëzohu, o plagë e shumëvajtuarshme e demonëve. Gëzohu, ti që linde dritën pa tregim; gëzohu ti, që nuk dhe ndonjëshpjegim Gëzohu, nuse e panusëruar. Fuqia e të Lartit e hiesoj ahere të pamartuarën, për foshnjëlindje, dhe e çfaqi gjirin e saj të mirëpemëshmë, si një arë gazmore për të gjithë ata, që duan të korin shpëtimin, tue kënduar kështu: Alliluia. Tue patur gjirin hyjpritës, Virgjëresha rendi tek Elisabeta; dhe foshnja e asaj gëzohej, tue e marrë vesh përshëndoshjen; dhe me këcejtje, si me këndime, i thërriste Virgjëreshës: Gëzohu, o hardhi me fletë të pashkuara; gëzohu, o arë me pemë të thjeshta. Gëzohu, ti, që lulëzove bujkun njeridashës; gëzohu ti, që mbive mbjellësin e jetës. Gëzohu, o arë që solle plotësi mëshirash; gëzohu, o tryezë, që mban lirësinë e ndjesavet. Gëzohu, se lulëzon luadhin e dëfrimit; gëzohu, se gatit limanin e shpirtravet. Gëzohu, o temjan i mirëpritur i nërmjetimit; gëzohu, o ndjesë e tërë botës. Gëzohu, o mirëdashje e Perëndisë për njerëzit; gëzohu, o guxim i njerëzvet përpara Perëndisë. Gëzohu, o nuse e panusëruar. Tue patur përmbrënda një shqote prej mejtimesh të dyshimta, Josefi i urtë u trubullua, tue parë ty të pamartuarën, dhe tue të kujtuar martesëvjedhëse, po kur e mësoi mishërimin prej Shpirtit të Shenjtë, tha: Alliluia. |
Parte prima L’Angelo, che tiene il primato, fu mandato dal Cielo a recare il saluto alla Madre di Dio; e al vederti, o Signore, in una al suo saluto prendere corpo umano, rimase attonito, ed estatico a Lei diceva: Salve, Tu per cui risplenderà la gioia; salve, Tu per cui cesserà la maledizione. Salve, o riabilitazione del caduto Adamo; salve, o riscatto delle lacrime di Eva. Salve, o altezza inaccessibile ad umane intelligenze; salve, o profondità inscrutabile anche agli occhi degli Angeli. Salve, perché sei il seggio del Re; salve, perché porti Colui che tutto sostiene. Salve, o astro che ci manifesti il Sole; salve, o grembo d’incarnazione divina. Salve, Tu per cui si rinnova il creato; salve, Tu per cui diviene pargolo il Creatore. Salve, o Sposa inviolata! La Santa Vergine, sapendosi legata alla purezza, animosa risponde a Gabriele: Lo strano tuo parlare è per me inammissibile. Come mai parli tu di concepimento in seno virgineo? esclamando: Alleluia. Cercando la Vergine di conoscere la misteriosa novella, rivolta al messaggero soggiunse: Dimmi, da claustro verginale com’è possibile che venga in luce un pargoletto? - Ed egli riverente soggiunse a Lei esclamando: Salve, o iniziata all’ineffabile consiglio; salve, o depositaria dei misteri che impongono silenzio. Salve, o preludio dei prodigi di Cristo, salve, o compendio dei dogmi che Lo riguardano. Salve, o scala sovraceleste per cui discese Iddio; salve, o ponte che tragitti i mortali dalla terra al cielo. Salve, o degli angeli celebrato stupore; salve, o dei demoni terribile sconfitta. Salve, ché generasti misteriosamente la Luce; salve, ché a niuno rivelasti il modo. Salve, ché trascendi la cognizione dei sapienti; salve, ché illustri dei fedeli le menti. Salve, o Sposa inviolata! La virtù dell’Altissimo adombrò allora la Vergine pura, affinché concepisse; e dimostrò il fertile seno di Lei qual soave campo a tutti coloro che vogliano mietervi salvezza, salmeggiando: Alleluia! Portando Iddio nel grembo, corse la Vergine ad Elisabetta, e il pargoletto di costei riconobbe subito quel saluto, ed esultò; e con salti, quasi cantici, verso la divina Madre esclamava: Salve, o ramoscello dell’immarcescibile pianta; salve, o possesso dell’incorruttibile frutto. Salve, ché allevi il Coltivatore filantropo; salve, ché hai dato la vita al Creatore della nostra vita. Salve, o suolo germogliante dovizia di misericordie; salve, o mensa che presenti copia di propiziazioni. Salve, ché fai rifiorire il paradiso delle delizie; salve, ché appresti alle anime il porto. Salve, Tu gradito incenso d’intercessione; salve, Tu che riconcili il mondo intero. Salve, o benevolenza di Dio per i mortali; salve, o fiducia dei mortali verso Dio. Salve, o Sposa inviolata! Una tempesta di opposti pensieri sentì in sé il savio Giuseppe. Si turbò: ti sapeva Vergine, ed or ti sospetta legata in segreto coniugio, o Immacolata. Ma, come apprese il tuo concepimento per opera di Spirito Santo, disse: Alleluia!
|
|
Ode I. Anìxo to stòma mu * ke plirothìsete pnèvmatos, * ke lògon erèfxome * ti vasilìdhi Mitrì; * ke ofthìsome * fedhròs panighirìzon, * ke àso ghithòmenos * tàftis ta thàvmata. Iperaghìa Theotòke, sòson imàs. Christù vìvlon èmpsichon * esfraghismènin se Pnèvmati, * o mègas Archànghelos, * Aghnì, theòmenos * epefòni si: * Chère, charàs dhochìon, * dhi’ìs tis Promìtoros * arà lithìsete. Dhòxa Patrì ke Iiò ke Aghìo Pnèvmati; ke nin ke aì, ke is tus eònas ton eònon. Amìn. Adhàm epanòrthosis, * chère, Parthène Theònimfe, * tu Adhu i nèkrosis; * chère, panàmome, * to palàtion * tu mònu Vasilèos; * chère, thròne pìrine * tu Pandokràtoros.
Ode III. Tus sus imnològus, Theotòke, * i zòsa ke àfthoros pighì, * thìason singrotìsan- das * pnevmatikòn sterèoson; * ke en ti thìa dhòxi su * stefànon dhòxis axìoson. Iperaghìa Theotòke, sòson imàs. Stàchin i vlastìsasa ton thìon, * os chòra anìrotos safòs, * chère, èmpsiche tràpeza, * àrton zoìs chorìsasa; * chère, tu zòndos ìdhatos * pighì akènotos, Dhèspina. Dhòxa Patrì ke Iiò ke Aghìo Pnèvmati; ke nin ke aì, ke is tus eònas ton eònon. Amìn. Dhàmalis ton mòschon i tekùsa * ton àmomon, chère, tis pistìs; * chère amnàs kiìsasa * Theù amnòn ton èronda * kòsmu pandòs ta ptèsmata; * chère thermòn ilastìrion. |
Kënga I. Ja gojën e hap nani, i frymëzuar prej Shpirtit Shënjt, dhe këngë do t’i këndonj, Mëmës së madhe mbi thron, dhe do t’a kremtonj me valle, buzëqeshur, me zë do t’i shpall kudo gjithë çuditë e saja. Gjithshënjtja Mëm’e Perëndisë, shpëtona Ti. Si libër të Zotit Krisht, të hirësuar preej Shpirtit Shënjt, të pa Kryeëngjëlli, Mari Hyjlindëse, dhe të tha kështu: Lumë ti që sjell gëzimin; mallkimi stërgjyshëror prej teje nani u çduk. Lavdi Atit e Birit edhe Shpirtit të Shënjtë; nani e përherë, e në jetët e jetëvet. Amin. Adamin e ngrëjte lart, o Virgjëreshë Hyjlindëse, dhe Pisën e shtrin për dhe, o Zonj’ e Shënjtë Mari; lum’ ti, o pallat i Zotit edhe mbretit, lum’ ti, o i larti thron i perandorit Krisht.
Kënga III. O Zonjë dhe Mëm’ e Perëndisë, burim i pasosur jetësor, ti shiguroji gjith’ ata, që të këndojnë plot me zell, dhe lart në qiell, ku mbretëron, kurorëzoji me çdo lavdi. Gjithshënjtja Mëm’e Perëndisë, shpëtona Ti. Kallinë qiellor ti na ke mbirë, si arë pa bujk dhe pa lërim; lum’ ti, altar i shpirtëshëm, ku buk’ e jetës u vu; lum’ ti, burim i ujëvet, që japin jetë, Hyjlindëse. Lavdi Atit e Birit edhe Shpirtit të Shënjtë; nani e përherë, e në jetët e jetëvet. Amin. Mishqerrë që demin na ke lindur, qiellor për besnikët pa cënim, lum’ ti, o del’ e hyjëshme, se qengjin Perëndi na dhe, mëkatin botëror që ngre; gëzohu, Zonjë nërmjetëse. |
Ode I. La bocca io aprirò, riempita dallo Spirito, un cantico scioglierò alla Regina Madre, e mi mostrerò festoso ed esultante, con giubilo canterò le sue meraviglie. Madre di Dio tutta santa, salvaci tu. Di Cristo libro vivo sigillato dallo Spirito, vedendoti l’Arcangelo, a te gridava così: Salve, o pura di gioia portatrice, per te verrà tolta d’Eva la colpa. Gloria al Padre e al Figlio e allo Spirito Santo, ora e sempre, e nei secoli dei secoli. Amin. Adamo hai tratto su, Vergine Sposa divina, dell’Ade il terrore, o tutta pura, sei tu. Salve reggia dell’unico Sovrano; salve, trono fulgido dell’Onnipotente.
Ode III. O Madre di Dio, fonte viva ed inesauribile sei tu; deh, accogli i tuoi devoti, che a te si volgon lieti, e rendili partecipi di tua corona di gloria. Madre di Dio tutta santa, salvaci tu. La spiga divina hai generato, qual campo incolto e senza agricoltor; salve, altare spiritual, dov’è il pan di vita; salve, Signora, fonte di viva acqua inesauribile. Gloria al Padre e al Figlio e allo Spirito Santo, ora e sempre, e nei secoli dei secoli. Amin. Il puro vitello hai generato, o mistica Madre, a ogni fedel; salve, ché hai concepito l’Agnel di Dio, che toglie del mondo inter le colpe, propiziatorio fervido. |
| Kondakion
Ti ipermàcho stratigò ta nikitìria, os litrothìsa, ton dhinòn efcharistìria, anagràfo si i pòlis su, Theotòke. All’òs èchusa to kràtos aprosmàchiton, ek pandìon me kindhìnon elefthèroson, ìna kràzo si: Chère, Nìmfi anìmfefte. |
Shkurtorja. Përlufteshës gjenerale këngët mundëse, si përhirim që e shpëtove prej tmerreve, populli yt po të përshkruan, o Virgjëreshë; po sikundër ke fuqi të paluftuarshme prej çfaredo rreziku shpëtomë, se po të thërres: Gëzohu, nuse e panusëruar. |
Kondakion
Madre di Dio, mia difesa, a Te innalzo l’inno di riconoscenza e di vittoria io, tua città, salvata da sciagure orribili. Tu però che hai potenza invincibile, deh, mi salva da ogni sorta di pericoli, sicché esclami a Te: Salve, o Sposa inviolata. |
Scarica il pdf dell'Inno nella sezione Documenti
Ulteriori informazioni su http://www.akathistos.net
Riferimenti:
www.vatican.va
www.athos.gr
